1.6 Wonen

Op 1 januari 2024 gaat de nieuwe Omgevingswet in. Daarmee veranderen bijna alle regelingen voor bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur. Met alle gevolgen van dien voor taken en werkprocessen van de gemeente.

Uw raad heeft in 2021 de omgevingsvisie Assen Nog Mooier met de ambities voor 2040 vastgesteld. De visie gaat uit van ontspannen stedelijk ontwikkelen aan de hand van de drie lijnen (Groene Stad, Verbonden Stad, Dynamische hoofdstad) en vijf focusgebieden (Stadskwartier, Lariks, Kloosterveen, Assen-Zuid en TRZ).

Aanvullend op onze huidige opgaven gaan we deze bestuursperiode het volgende doen:

1. Verouderd beleid actualiseren en goed vindbaar maken.
2. Meer aandacht voor het communiceren van onze visie om zo de samenleving uit te dagen om met initiatieven te komen die bijdragen aan de ambities voor 2040.
3. Monitoren, sturen op resultaten en voortgang bewaken om ook uw raad in staat te stellen de uitvoering van de visie goed te volgen.
4. De omgevingsvisie actualiseren richting 2025. Daarbij besteden we specifiek aandacht aan de kwaliteit van onze fysieke leefomgeving.

Een deel van de kosten hiervoor wordt gedekt uit de rijksmiddelen voor de invoering van de Omgevingswet. Uitgangspunt is dat we de werkzaamheden zo veel mogelijk financieren uit de bestaande budgetten.

Rijk, provincie en gemeenten maken bestuurlijke afspraken over de doelstellingen voor verschillende opgaven, bijvoorbeeld de Woondeal. Doel is om resultaten sneller te bereiken. De omstandigheden wijzigen echter snel en verschillende opgaven werken daarbij ook nog eens op elkaar in, zoals de stikstofreductie en de woningbouwopgave. De dilemma’s die hierdoor ontstaan vragen om keuzes.

Het is bijzonder lastig om hierop te anticiperen. Wel is het zaak om onze eigen prioriteiten goed duidelijk te hebben en risico’s goed in beeld te brengen. Vervolgens is het belangrijk om de bestuurlijke afspraken goed te monitoren zodat duidelijk wordt of er knelpunten zijn. Als er aanleiding voor is willen we graag met de gemeenteraad in gesprek over hoe wij als gemeente verder gaan met deze afspraken.

De opvang van vluchtelingen blijft door internationale crises voorlopig een thema voor de gemeente. Het Rijk gaat voor 2023 uit van een instroom van 67.000 tot 76.000 asielzoekers. Het COA verwacht tegen het eind van het jaar 75.000 bedden extra nodig te hebben door deze hogere instroom, achterstanden bij het afhandelen van asielaanvragen en de trage uitstroom uit AZC’s naar reguliere huisvesting. We werken aan permanente oplossingen voor het opnemen van immigranten.

In Assen nemen we onze verantwoordelijkheid en vangen grote aantallen mensen op die hun land ontvluchtten als gevolg van oorlog of repressie. We willen de positie van vluchtelingen versterken. Vluchtelingen en statushouders kunnen van meerwaarde zijn voor de stad. Zij leveren een bijdrage aan de welvaart en ontwikkeling van Assen, denk bijvoorbeeld aan de krimpende beroepsbevolking en het versterken van onze economie.

De opvang van deze groepen drukt echter wel op de voorzieningen. Met name op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en de woningmarkt ontstaan knelpunten. Deze zullen groter worden als Oekraïners het recht krijgen om in Nederland te blijven en moeten inburgeren. We voeren lobby richting het Rijk om hiervoor aandacht te vragen en zoeken creatieve oplossingen voor onze bewoners.

Vooruitlopend op de Spreidingswet zijn we met de overige Drentse gemeenten in gesprek en zetten we actief in op het gezamenlijk oppakken van de provinciale opvangopgave. Dit blijven we ook in 2024 doen.

De middelen voor de verschillende opvangvraagstukken zijn op dit moment voldoende dekkend. We kijken hoe we onze organisatie optimaal kunnen inrichten voor dit vraagstuk. De komende tijd gaan we graag het gesprek aan met uw raad over dit vraagstuk en de bijbehorende dilemma’s.

Er zijn op korte termijn veel woningen nodig daarover hebben we afspraken gemaakt in de Woondeal. Met name betaalbare huur- en koopwoningen zijn gewenst en dat is precies waar het Bestuursakkoord op inzet. Daarnaast hebben we hoge ambities voor de eisen aan deze woningen en de omgeving waarin ze gebouwd worden. Denk aan betaalbaarheid, CO2-neutraal, levensloopbestendig, klimaat adaptief en circulair. Wij willen als stad zoveel mogelijk hieraan voldoen. Daarbij kiezen wij voor kwaliteit en investeren in de langere termijn. (Ruimtelijke) kwaliteit, differentiatie en flexibiliteit zijn in het verleden succesfactoren gebleken en daarom willen we daar ook graag aan vasthouden.

Om tegemoet te komen aan de woningbehoefte op korte termijn zetten wij in op flexwonen. De keus voor tijdelijkheid biedt ruimte voor creatieve oplossingen met voldoende kwaliteit van woningen. De eerste woningen moeten in 2024 zijn opgeleverd. Daarnaast blijven we (voor de langere termijn) investeren in permanente woningbouw met de afgesproken kwaliteit.

Voor het realiseren van de ambities willen we onder andere gebruik maken van kostenverhaal. Initiatiefnemers van een ruimtelijk plan kunnen met dit instrument gevraagd worden financieel bij te dragen aan de aanleg van voorzieningen van openbaar nut en daarmee aan de ambities. We zoeken daarbij naar een goede balans tussen het belang van de stad en de initiatiefnemers.

Door vaker te kiezen voor actief grondbeleid houden we meer regie op onze opgave om 2.500 tot 3.000 woningen netto toe te voegen tot 2030. Het is van belang om onze beperkte middelen in te zetten op aaneengesloten gebieden. In deze gebieden moeten we tijdig en voldoende woningen kunnen realiseren, waarbij er een kwalitatieve meerwaarde ontstaat voor de stad. Een actief grondbeleid brengt ook risico’s met zich mee.

Kaders en strategische keuzes zijn noodzakelijk om doelstellingen ook daadwerkelijk te bereiken. Dit krijgt een plek in de paragraaf Grondbeleid bij de begroting. Hiermee ontstaat duidelijkheid over waar en wanneer actief grondbeleid wordt ingezet. Bijvoorbeeld als er sprake is van een duidelijke ontwikkelstrategie voor een totale planontwikkeling met een overzichtelijke planhorizon of in gebieden die vlot tot ontwikkeling kunnen worden gebracht zodat middelen snel weer vrij komen.

Het meerjarenperspectief grondbedrijf kan onder voorwaarden deels invulling geven aan de financiële dekking van toekomstige gewenste actieve ontwikkelingen. Het vraagt om herprioritering, ook van ambtelijke inzet zodat we ondanks beperkte capaciteit en maximaal aantal woningen realiseren.